جداسازی و شناسایی یک گونه باسیلوس قلیادوست مقاوم به حرارت تولیدکنندۀ پروتئاز از دریاچۀ آب گرم دهلران: بهینه‌سازی تولید و بررسی فعالیت و پایداری دمایی

مقدمه: پروتئازهای ﮔﺮﻣﺎدوﺳﺖ در صنایع مختلف ازجمله شوینده، دارویی، غذایی و ... استفاده می‌شوند و ریزموجودات ﮔﺮﻣﺎدوﺳﺖ ازﺟﻤﻠﻪ ﺑﺎﮐﺘﺮیﻫﺎ آﻧﺰﯾﻢﻫﺎی یادشده را ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽکنند. مواد و روش‏‏ها: نمونه‌گیری از چشمۀ آب گرم دهلران واقع در استان‌ ایلام در غرب ایران به‌منظور یافتن باکتری‌های جدید تولید‌کنندۀ پروتئاز انجام شد. اثر اسیدیته، دما و درنهایت زمان گرماگذاری بر تولید آنزیم پروتئاز بررسی و سنجیده شد. واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) برای شناسایی مولکولی سویۀ مدنظر انجام شد. آنزیم پروتئاز با کروماتوگرافی تعویض آنیونی DEAE-Sephrose خالص‌سازی شد و وزن مولکولی آن به روش SDS-PAGE تخمین زده شد. فعالیت و پایداری آنزیم در گستره‌های دما و اسیدیته بررسی شد. نتایج: از میان سویه‌های جداسازی‌شده، باکتری باسیلوس DEM07 (ثبت‌شده در بانک جهانی ژن با شماره دسترسیKY392988) با بیشترین قطر هالۀ پروتئازی برای تولید آلکالین‌پروتئاز گرمادوست انتخاب شد. حداکثر تولید آنزیم آلکالین‌پروتئاز در دمای 50 درجۀ سانتی‌گراد، اسیدیتۀ 7 و پس‌از 48 ساعت کشت مشاهده شد. آنزیم پروتئاز با استفاده از کروماتوگرافی تعویض آنیونی خالص‌سازی شد و وزن مولکولی آن پس‌از خالص‌سازی حدود 5/27 کیلودالتون تخمین زده شد. آنزیم در محدودۀ دمایی 30 تا 55 درجۀ سانتی‌گراد فعال و پایدار بود و دمای بهینۀ فعالیت آن در 50 درجۀ سانتی‌گراد مشاهده شد. گسترۀ اسیدیته برای فعالیت و پایداری آنزیم 4 تا 11 بود و فعالیت بهینۀ آنزیم در اسیدیتۀ 10 مشاهده شد. بحث و نتیجه‏گیری: آنزیم پروتئاز خالص‌شده از باسیلوس DEM07 در مطالعۀ حاضر پروتئاز قلیادوست مقاوم به حرارت است. ایجاد شرایط بهینه برای دستیابی به تولید زیاد آلکالین‌پروتئاز مقاوم به حرارت پیشنهاد می‌کند این آﻧﺰﯾﻢ قابلیت زﯾﺎدی ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده در صنایع مختلف دارد.